Tác dụng phụ nào nguy hiểm nhất khi uống thuốc kháng sinh?

Trong nhiều năm làm nghề, một trong những vấn đề mà nhà thuốc nhận được yêu cầu tư vấn nhiều nhất chính là tác dụng phụ của thuốc kháng sinh. Những bệnh nhân sau khi sử dụng thuốc kháng sinh thường gặp những triệu chứng nhẹ như buồn nôn, tiêu chảy, sốt... một số trường hợp nghiêm trọng hơn còn bị sốc phản vệ, dị ứng nặng, gặp vấn đề về tim mạch, viêm cơ gân, hay thậm chí là suy thận.

Kháng sinh là một loại thuốc khá phổ biến, được chỉ định để điều trị các bệnh liên quan đến nhiễm khuẩn, nấm, hoạt chất kháng sinh có tác dụng tiêu diệt hoặc hạn chế sự phát triển của vi khuẩn, nấm. Thuốc kháng sinh được bán đại trà trên thị trường, mà thậm chí trong một số trường hợp, bệnh nhân sử dụng không theo chỉ định của bác sỹ. Sử dụng kháng sinh quá liều. lạm dụng kháng sinh hoặc dị ứng với một hay nhiều thành phần của thuốc đã gây nên những tác dụng phụ từ nhẹ đến rất nguy hiểm.

Bị tác dụng phụ của thuốc kháng sinh phải làm sao? Mặc dù chỉ là các trường hợp hy hữu và không quá nguy hiểm nhưng chúng ta cũng cần phải biết cách xử lý như thế nào cho hiệu quả và an toàn nhất. Với kinh nghiệm làm nghề trong nhiều năm, Nhà thuốc uy tín 24h xin phép chia sẻ cho bạn đọc những cách xử trí tác dụng phụ của thuốc kháng sinh khi gặp phải.

Sốc phản vệ khi uống thuốc kháng sinh

Một trong những tác dụng phụ nguy hiểm nhất khi sử dụng thuốc kháng sinh đó là sốc phản vệ. Nguyên nhân chính dẫn đến sốc phản vệ thuốc là cơ thể bệnh phân có phản ứng dị ứng với các thành phần của thuốc, biểu hiện rất rõ ràng trên cơ thể như phát ban, nổi mề đay, da mẫn đỏ, hụt hơi,... bệnh nhân thường được đưa đi cấp cứu khi tình trạng diễn ra rất đột ngột và cường độ cao. Tình trạng này vệ thường diễn biến rất nhanh có khi ngay tại thời điểm sử dụng thuốc thuốc hoặc trong vòng 15 phút đến 1 tiếng sau khi tiêm thuốc kháng sinh. Sốc phản vệ tuy không phổ biến nhưng những biểu hiện ra ngoài khá nguy hiểm.

Người sử dụng thuốc đặc biệt không được tự ý sử dụng thuốc không có đơn kê của bác sỹ, và nếu như có tiền sử dị ứng thuốc phải thông báo với bác sỹ ngay lập tức để được kê đơn thuốc phù hợp, không gây phản ứng sốc phản vệ. Nhưng đa phần trường hợp gặp sốc phản vệ là khi sử dụng thuốc kê đơn mới, chưa từng sử dụng trước kia, nên khi gặp các biểu hiện của sốc phản vệ, ngay lập tức đưa bệnh nhân tới cơ sở y tế gần nhất, quan trọng hơn nữa là lưu lại thành phần thuốc mà bệnh nhân dị ứng để tránh sử dụng lại thuốc có thành phần tương tự.

Tác dụng phụ gây rối loạn tiêu hóa

Uống thuốc kháng sinh bị đau bụng, bị nôn hay tiêu chảy là những biểu hiện rối loạn tiêu hóa khá phổ biến khi người bệnh gặp tác dụng phụ sau sử dụng thuốc kháng sinh. Nguyên nhân gây ra do việc uống hoặc tim kháng sinh gây mất cân bằng vi khuẩn trong đường ruột.

Tác dụng phụ sau bao lâu thì hết? Biểu hiện có thể dừng lại sau khi thôi sử dụng thuốc kháng sinh, cũng có một số trường hợp nặng hơn, bệnh nhân tiêu chảy cấp, cần phải dừng ngay việc sử dụng thuốc kháng sinh và thực hiện bù nước vào cơ thể.

Rối loạn tiêu hóa do tác dụng phụ của kháng sinh

Vậy làm sao để tránh tiêu chảy khi sử dụng thuốc kháng sinh? 

• Chú ý không sử dụng những thuốc cầm tiêu chảy, vì có thể cũng gây nên việc ngăn cản quá trình đào thải độc tố của cơ thể. Bệnh nhân cần tránh sử dụng lại những thuốc kháng sinh gây tiêu chảy cho mình lần trước cũng như tránh tăng liều hoặc giảm liều dùng dẫn đến mất cân bằng vi khuẩn đường ruột. 
• Chú ý trong các bữa ăn, nên ăn những thực phẩm dễ tiêu hóa, mềm, tránh ăn những thực phẩm khó tiêu, tránh sử dụng các thực phẩm cay nóng, nước có ga, cồn, cafe in và thực phẩm giàu chất xơ. Nên chia bữa ăn thành nhiều bữa, mỗi bữa ăn vừa đủ, không nên ăn quá no gây nên ức chế tiêu hóa. 

Gây vấn đề tim mạch

Tác dụng phụ này hiếm gặp, thường chỉ xảy ra với nhóm thuốc kháng sinh đặc biệt như Terbinafine, erythromycin và một số fluoroquinolon như ciprofloxacin. Biểu hiện rõ ràng như mạch đập không đều, tụt huyết áp.

Để tránh tác dụng phụ này, bệnh nhân cần tìm hiểu rõ nhóm kháng sinh sử dụng, tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng. Và đặc biệt nếu có tiền sử tim mạch, bệnh nhân cần khai báo đầy đủ với nhân viên y tế chỉ định sử dụng thuốc.

Suy thận do tác dụng phụ của thuốc kháng sinh

Một trong những tác dụng phụ nguy hiểm bậc nhất gặp phải khi lạm dụng thuốc kháng sinh là gây suy thận, cơ quan bài tiết quan trọng của cơ thể. Thận có nhiệm vụ đào thải độc tố, kể cả thuốc ra khỏi máu qua đường nước tiểu, nếu "công việc quá tải", thận của bạn sẽ xuất hiện tình trạng suy, thậm chí là hỏng thận với bệnh nhân bệnh thận.

Đối với những bệnh nhân thận hoặc người cao tuổi, các nhân viên y tế cần đặc biệt chú ý về liều lượng kháng sinh. Đồng thời bệnh nhân không lạm dụng thuốc, không tự ý sử dụng kháng sinh, đặc biệt đối với bệnh nhân thận.

Da trở nên nhạy cảm với ánh nắng mặt trời

Trong số các loại kháng sinh, có một số loại là chất quang hóa như doxycycline, tetracycline, fluoroquinolones hay sulfa. Những thuốc này tác động đến việc phản ứng của da với ánh nắng mặt trời, ở đây là tia tử ngoại. Khi sử dụng các loại thuốc này, làn da trở nên nhạy cảm hơn rất nhiều với ánh nắng mặt trời, nếu tiếp xúc với ánh nắng nhiều tia tử ngoại (thời gian từ 10h đến 14h - thời điểm nắng to) làn da có nguy cơ bị cháy nắng, phồng rộp hay thậm chí là bong tróc gây tổn thương các tế bào da.

Sử dụng các loại thuốc này bệnh nhân cần tránh việc tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời, có thể sử dụng kem chống nắng thoa lên da nếu bắt buộc phải tiếp xúc với môi trường ánh nắng.

Sử dụng thường xuyên thuốc kháng sinh có thể gây nhiễm nấm

Sử dụng thuốc kháng sinh thường xuyên gây nên mất cân bằng, phá vỡ cấu trúc hệ sinh thái vi khuẩn trong cơ thể, khiến cơ thể trở nên dễ nhiễm các loại nấm như nấm men. Những điểm nhiễm nấm có thể xảy ra ở móng tay, móng chân, miệng, thậm chí là ở âm đạo phụ nữ khi bị mất cân bằng độ PH.

Các triệu chứng của nhiễm nấm do lạm dụng thuốc kháng sinh bao gồm:

• Ngứa âm đạo, sưng đau và cảm giác nóng bỏng khi giao hợp và khi đi tiểu
• Tiết dịch âm đạo bất thường, thường có màu trắng xám và vón cục
• Sốt và ớn lạnh
• Một lớp phủ dày màu trắng trong miệng và cổ họng gây đau khi ăn hoặc nuốt
• Xuất hiện các mảng trắng trên cổ họng, má, vòm miệng hoặc lưỡi
• Bị mất vị giác khi ăn uống

Cách khắc phụ tình trạng nhiễm nấm do uống kháng sinh này là có thể sử dụng thêm một số loại thuốc kháng nấm như thuốc kháng nấm men. Tuy nhiên cần tham khảo ý kiến bác sỹ trước khi sử dụng.