Người bệnh thận mạn tính nên ăn uống như thế nào?

Chế độ ăn cho người mắc bệnh suy thận mạn quan trọng nhất làm kiểm soát được nồng độ Ure trong máu, làm giảm đi quá trình suy thận. Các chuyên gia y tế cho rằng, chế độ ăn có thể làm chậm lại tiến triển của bệnh thận mãn tính. Theo đó, chế độ ăn cho người suy thận sẽ hấp thụ ít protein (chế độ ăn ít protein - low protein diet), ăn thực phẩm giàu năng lượng.

Chức năng thận suy giảm đi kèm tình trạng những tổn thương của thận không thể phục hồi theo thời gian về số lượng và chức năng của các đơn vị thận được gọi là suy thận mạn tính. Thông thường bệnh thận mạn có nguyên do là những tổn thương ở thận hoặc do sự bất thường về cấu trúc hay chức năng của thận kéo dài trên 3 tháng gây ra mất cân bằng chuyển hóa, đào thải acid uric, ure, creatin...

Suy thận mạn - chức năng thận suy giảm trong thời gian dài

Có một chế độ ăn hợp lý có thể giúp bệnh nhân thận mạn tính bảo tồn chức năng thận đồng thời hạn chế những biến chứng nguy hiểm gây ra do suy thận. Từ đó chất lượng cuộc sống được cải thiện, làm chậm những diễn biến đến suy thận mạn tính ở giai đoạn cuối. Hãy cùng tìm hiểu những quan điểm về chế độ ăn cho người bệnh thận mạn tính đã được các chuyên gia y tế khuyến khích.

Nguyên tắc xây dựng thực đơn cho người bệnh thận mạn

Để lên thực đơn cho bệnh nhân suy thận cần tuân thủ theo nguyên tắc sau đây : 

- Ít protein (0,6 – 0,8g/kg/ngày)

- Giàu năng lượng (35 – 40 kcalo/kg/ngày)

- Đủ vitamin, yếu tố vi lượng, chống thiếu  máu

- Đảm bảo cân bằng nước, muối, ít toan, giàu canxi, ít phosphat.

Tuân thủ những nguyên tắc trên sẽ giúp điều chỉnh rối loạn chuyển hóa, làm chậm tiến triển của bệnh thận mạn, cải thiện chất lượng cuộc sống. Bên cạnh đó tránh được nguy cơ thiếu dinh dưỡng do giảm quá nhiều lượng protein, theo các báo cáo có tới 40% bệnh nhân thận mạn tính đang gặp tình trạng suy dinh dưỡng do thực đơn không tuân thủ nguyên tắc.

Bổ sung thực phẩm nào cho thực đơn người suy thận

Chất bột đường: Chất bột ít đạm như gạo xay trắng, miến, bột sắn dây, khoai lang, khoai sọ, bún, hủ tíu, phở. Bệnh nhân suy thận mạn kèm bệnh đái tháo đường, chọn thực phẩm có chỉ số đường thấp, trung bình như khoai sọ, bún, bánh canh, bánh cuốn, khoai lang...

Chất đạm: Nên ăn đa dạng chú ý đạm giá trị sinh học cao (thịt, cá, sữa, trứng). Nếu bệnh nhân kèm rối loạn mỡ máu nên ăn trứng 3 quả/tuần, cách ngày, thịt bò 1-2 lần/tuần, cá biển (cá hồi, trích, cá nục...) 2 lần/tuần. Số lượng đạm tùy theo mức độ, giai đoạn suy thận. Nên chọn các loại sữa giảm đạm.

Chất béo: Chọn dầu thực vật (dầu mè, đậu nành, oliu...), mỡ cá.

Giai đoạn bệnh thận mạn nhẹ (độ lọc cầu thận GFR ≥ 60 ) có thể ăn đa dạng rau, trái cây có màu xanh, màu đỏ, màu vàng, tím... Bệnh nhân có kèm theo bệnh đái tháo đường nên chọn trái cây có chỉ số đường huyết thấp, trung bình như táo tây, cam, quýt, bưởi... với số lượng tùy mức kali máu.

Gia vị nên chọn thực phẩm ít muối, nên đọc nhãn thực phẩm trước khi mua.

Thực phẩm cần hạn chế

Thực phẩm nhiều kali (đối với bệnh nhân suy thận giai đoạn nặng có giảm lượng nước tiểu hay tăng kali/máu) như nho khô, chuối khô, thanh long, trái bơ... Rau lá xanh đậm (rau ngót, rau đay, dền, rau muống...), nấm mèo, các loại đậu.

Chất béo có hại, thực phẩm nhiều cholesterol, chất béo bão hòa như lòng đỏ trứng, bơ, phômai, mỡ, gan, tim, dầu dừa...

Thực phẩm có nhiều phốt-pho, tôm khô, lá lốt, lòng đỏ trứng, nấm đông cô, đậu nành, hạt sen khô, thịt bò...

Thực phẩm có nhiều muối natri như mắm, cá khô, tôm khô, trứng vịt muối, bánh mì, mì ăn liền, khoai tây chiên...

Không nên uống quá nhiều nước, vì điều này sẽ làm cho cơ thể phù nhiều hơn, huyết áp khó kiểm soát đồng thời nếu ở bệnh thận mạn giai đoạn đầu bệnh nhân sẽ tiểu nhiều hơn đặc biệt là tiểu đêm gây khó ngủ. Lượng nước uống trong ngày là  300 - 500ml + lượng nước tiểu/24h.

Tóm lại, với bệnh nhân suy thận, không bắt buộc phải cấm tuyệt đối bất kỳ loại thức ăn nào, nhưng chỉ nên dùng với số lượng vừa phải và khẩu phần ăn hàng ngày phải quân bình đầy đủ đạm, năng lượng, vitamin và khoáng  chất, cần chú ý hạn chế các thức ăn chứa nhiều kali và phosphore.